Czarnuszka, znana również jako Nigella sativa, to roślina, która od wieków cieszy się uznaniem w tradycyjnej medycynie i kuchni. Pochodzi z obszarów Azji Południowej i Bliskiego Wschodu, gdzie jej nasiona są wykorzystywane zarówno jako przyprawa, jak i lekarstwo. Roślina ta najlepiej rośnie w ciepłym, umiarkowanym klimacie, preferując gleby dobrze przepuszczalne i słoneczne stanowiska. W naturalnych warunkach czarnuszka występuje w regionach o suchym, półpustynnym charakterze, jednak dzięki swojej wszechstronności znalazła zastosowanie również w innych częściach świata, w tym także w Polsce. Czarnuszka wyróżnia się charakterystycznymi, pierzastymi liśćmi oraz drobnymi, białymi lub niebieskawymi kwiatami, które latem przyciągają pszczoły i inne owady zapylające.
Spis treści
Makro- i mikroskładniki
Olej z czarnuszki jest znany ze swoich licznych korzyści zdrowotnych, które wynikają głównie z obecności aktywnych związków, takich jak tymochinon. Olej składa się w 85% z nienasyconych kwasów tłuszczowych, co czyni go niezwykle korzystnym dla zdrowia. Wśród nich dominują kwas linolowy z grupy omega-6 (60%), kwas oleinowy z grupy omega-9 (25%) oraz kwas alfa-linolenowy (omega-3), który stanowi 1% składu. Dodatkowo olej ten jest bogaty w witaminę E, beta-karoten, biotynę, sterole oraz przeciwutleniacze. Zawiera także ważne minerały, takie jak wapń, miedź, cynk, potas i żelazo. Poniżej przedstawiono główne korzyści zdrowotne związane z jego stosowaniem:
Korzyści zdrowotne oleju z czarnuszki
- Działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające: Olej z czarnuszki wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, co może pomóc w redukcji stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych w organizmie.
- Wsparcie układu oddechowego: Badania wykazały, że suplementacja olejem z czarnuszki może poprawić funkcje płucne u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (COPD) oraz łagodzić objawy astmy.
- Właściwości przeciwnowotworowe: Olej z czarnuszki może hamować wzrost komórek nowotworowych, w tym raka jelita grubego, bez wywoływania skutków ubocznych.
- Wsparcie układu odpornościowego i trawiennego: Olej z czarnuszki wspomaga trawienie, łagodzi wzdęcia i bóle brzucha oraz może wspierać układ odpornościowy.
- Działanie przeciwcukrzycowe i przeciwlipidowe: Olej z czarnuszki może pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi oraz poprawie profilu lipidowego, co jest korzystne dla osób z cukrzycą i dyslipidemią.
- Właściwości hepatoprotekcyjne: Olej z czarnuszki wykazuje działanie ochronne na wątrobę, co może być szczególnie korzystne w przypadku uszkodzeń wątroby.
- Poprawa funkcji rozrodczych: Badania na myszach wykazały, że olej z czarnuszki może poprawiać funkcje rozrodcze, zwiększając poziom testosteronu i poprawiając strukturę narządów rozrodczych.

Ciekawe fakty na temat oleju z czarnuszki
- Zaleca się spożywanie 2 g nasion czarnuszki dziennie jako optymalnej dawki, która wspiera zdrowie, pomagając obniżyć poziom glukozy we krwi, poprawić profil lipidowy, złagodzić stany zapalne, objawy żołądkowo-jelitowe oraz wspierać funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego.
- Olej z czarnuszki może usprawnić działanie układu odpornościowego i ogólnego samopoczucia po stresie związanym z treningiem wytrzymałościowym.
- Stosowanie suplementacji olejem z czarnuszki przez 12 tygodni okazało się bardziej skuteczne w leczeniu cukrzycy typu 2 i poprawie funkcji śródbłonka niż wyłącznie standardowe metody leczenia.
- Czarnuszka ma potencjał jako przystępna cenowo, naturalna metoda wspomagająca zapobieganie i leczenie COVID-19, oferując jednocześnie korzyści zdrowotne wykraczające poza ramy obecnej pandemii.
Podsumowanie
Olej z czarnuszki oferuje szeroki zakres korzyści zdrowotnych, w tym działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, wsparcie układu oddechowego i odpornościowego, a także poprawę funkcji wątroby i układu rozrodczego. Jego wszechstronne właściwości czynią go cennym dodatkiem do diety i potencjalnym środkiem wspomagającym leczenie wielu schorzeń.
- Nutritional Composition and Volatile Compounds of Black Cumin (Nigella sativa L.) Seed, Fatty Acid Composition and Tocopherols, Polyphenols, and Antioxidant Activity of Its Essential Oil – Zainab Albakry, Emad Karrar, I. A. M. Ahmed, E. Oz, Charalampos Proestos, A. E. El Sheikha, F. Oz, Gangcheng Wu, Xingguo Wang – 2022 – Horticulturae 10.3390/horticulturae8070575
- Antioxidant Properties of Thymoquinone, Thymohydroquinone and Black Cumin (Nigella sativa L.) Seed Oil: Scavenging of Superoxide Radical Studied Using Cyclic Voltammetry, DFT and Single Crystal X-ray Diffraction – Raiyan Sakib, F. Caruso, S. Aktar, S. Belli, S. Kaur, Melissa Hernandez, M. Rossi – 2023 – Antioxidants 10.3390/antiox12030607
- Investigation of the effect of black cumin oil on pain in osteoarthritis geriatric individuals – Halil Ibrahim Tuna, B. Babadağ, A. Ozkaraman, Guler Balci Alparslan – 2018 – Complementary therapies in clinical practice 10.1016/j.ctcp.2018.03.013
- Impact of infrared and dry air roasting on the oxidative stability, fatty acid composition, Maillard reaction products and other chemical properties of black cumin (Nigella sativa L.) seed oil – K. Suri, Balwinder Singh, A. Kaur, M. Yadav, Narpinder Singh – 2019 – Food chemistry 10.1016/J.FOODCHEM.2019.05.140
- Quality Changes of Cold-Pressed Black Cumin (Nigella sativa L.), Safflower (Carthamus tinctorius L.), and Milk Thistle (Silybum marianum L.) Seed Oils during Storage – Ž. Tarasevičienė, Valdas Laukagalis, A. Paulauskienė, A. Baltušnikienė, E. Meškinytė – 2023 – Plants 10.3390/plants12061351
- Safety assessment of black cumin fixed and essential oil in normal Sprague Dawley rats: Serological and hematological indices – M. Tauseef Sultan, M. S. Butt, F. Anjum – 2009 – Food and chemical toxicology: an international journal published for the British Industrial Biological Research Association 10.1016/j.fct.2009.08.011
- Changes in essential oil yield and fatty acid contents in black cumin (Nigella sativa L.) genotypes in response to drought stress – P. Bayati, H. Karimmojeni, J. Razmjoo – 2020 – Industrial Crops and Products 10.1016/j.indcrop.2020.112764
- Short and long term modulation of tissue minerals concentrations following oral administration of black cumin (Nigella sativa L.) seed oil to laboratory rats – Irum Basheer, I. Z. Qureshi – 2018 – Phytomedicine: international journal of phytotherapy and phytopharmacology 10.1016/j.phymed.2017.12.022
- Evaluation of oxidative stability, fatty acid profile, and antioxidant properties of black cumin seed oil and extract – M. Soleimanifar, R. Niazmand, S. Jafari – 2018 – Journal of Food Measurement and Characterization 10.1007/s11694-018-9953-7
- Amelioration of Endothelial Dysfunction and Inflammation in Type 2 Diabetic Patients after Black Seed Oil Supplementation – Amany Elgarf, Maram M. M. Aboromia, N. Sabri, S. Shaheen – 2021 – Archives of Pharmaceutical Sciences Ain Shams University
- Black seed (Nigella sativa), a COVID-19 medicinal intervention – a recommendation for the Americas – P. Mahayosnand, Sami Ben Hadj Ahmed, Z. Sabra – 2021
- ’Nigella sativa’ (black seeds): Panacea or hyperbole?: A critical review of experimental and clinical observations – S. Akbar – 2018
- Effect of ThymoQuin Black Cumin Seed Oil as a Natural Immune Modulator of Upper-Respiratory Tract Complaints and Psychological Mood State – S. Talbott, J. Talbott – 2022
Grafika: Designed by Freepik