Owsianka znajduje skuteczne zastosowanie w dbaniu o zdrowy stan skóry, ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, nawilżające i łagodzące. Regularne stosowanie płatków owsianych poprawia wygląd skóry, łagodząc suchość i zapalenia, jednocześnie zmniejszając potrzebę sięgania po leki farmakologiczne.
Spis treści
Owsianka w pielęgnacji skóry
Owies to nie tylko składnik zdrowej diety, ale również ceniony surowiec w dermatologii. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, łagodzącym i nawilżającym, od wieków znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry, zwłaszcza w leczeniu schorzeń dermatologicznych.
Czym jest koloidalna owsianka?
Koloidalna owsianka to drobno zmielony owies zawieszony w wodzie, co umożliwia lepsze wchłanianie przez skórę. Jest dostępna w różnych formach, takich jak:
- preparaty do kąpieli,
- mydła i żele do mycia,
- szampony,
- kremy i balsamy,
- żele do golenia.
Mechanizm działania i właściwości biochemiczne
Płatki owsiane zawierają różnorodne fenole, które wykazują właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Awenantramidy, fenolowe związki obecne w owsie w stężeniu około 300 ppm, przyczyniają się do działania przeciwutleniającego w różnych typach komórek i mają kluczową rolę w redukcji stanu zapalnego oraz łagodzeniu podrażnień. Płatki owsiane składają się głównie z węglowodanów (65%-85%), białek (15%-20%), lipidów (3%-11%), błonnika (5%) i beta-glukanów (5%), które wspierają ich korzystne właściwości zdrowotne. Podsumowując, owies zawiera wiele aktywnych związków, takich jak avenantramidy, beta-glukany i saponiny, które:
- Hamują reakcje zapalne – avenantramidy redukują uwalnianie histaminy, kluczowego składnika powodującego swędzenie i podrażnienia skóry.
- Zmniejszają świąd – dzięki wpływowi na komórki tuczne, które odpowiadają za reakcje alergiczne i stany zapalne.
- Odbudowują barierę naskórkową – beta-glukany tworzą na skórze warstwę ochronną, która zapobiega utracie wilgoci.
Zastosowania owsianki w dermatologii
- Łagodzenie świądu: Owsianka od wieków była stosowana w celu zmniejszenia swędzenia wywołanego suchością skóry lub alergiami. Badania potwierdzają, że preparaty z owsem zmniejszają zapotrzebowanie na leki przeciwhistaminowe u osób z ciężkim świądem skóry. Dla przykładu jedno z badań wykazało, że awenantramidy powodują znaczną redukcję uwalniania histaminy z komórek tucznych.
- Atopowe zapalenie skóry (AZS): Owsianka wspomaga leczenie AZS, szczególnie u dzieci. Przy regularnym stosowaniu łagodzi objawy, zmniejszając zaczerwienienie i suchość skóry, a także zmniejsza konieczność stosowania sterydów.
- Łuszczyca: Chociaż łuszczyca to przewlekłe schorzenie, owies, dzięki właściwościom przeciwzapalnym, może wspierać terapię, redukując podrażnienia i łuszczenie skóry.
- Trądzik i podrażnienia: Preparaty owsiane pomagają w redukcji trądziku związanego z terapiami antynowotworowymi, dzięki działaniu kojącym i redukcji stanów zapalnych.
- Działanie antywirusowe i przeciwgrzybicze: Ekstrakty z owsa skutecznie hamują rozwój niektórych wirusów i grzybów. Przykładem jest zastosowanie kremów z owsem w leczeniu mięczaka zakaźnego, które przynosiło pozytywne efekty.
- Ochrona przeciwsłoneczna: Związki zawarte w owsie, takie jak flawonoidy, absorbują promieniowanie ultrafioletowe A (UVA) w zakresie 320–370 nm, dzięki czemu preparaty z owsem mogą działać ochronnie na skórę wystawioną na działanie słońca.
- Nawilżanie i ochrona skóry: Owies zawiera skrobię i beta-glukany, które wiążą wodę, zapewniając długotrwałe nawilżenie. Regularne stosowanie kosmetyków z owsem pomaga zachować elastyczność skóry.
Omówienie badania dotyczącego koloidalnej owsianki w terapii atopowego zapalenia skóry u dzieci
Wprowadzenie
Badanie koncentrowało się na skuteczności i bezpieczeństwie stosowania kremu z 1% koloidalnej owsianki w leczeniu łagodnego i umiarkowanego atopowego zapalenia skóry (AZS). AZS to przewlekła choroba zapalna skóry, której objawy obejmują swędzenie, suchość i zaczerwienienie.
Metodologia
Badanie obejmowało 49 dzieci w wieku 2–15 lat, które losowo przypisano do stosowania kremu z owsianką lub kremu barierowego z ceramidami. Oba produkty aplikowano dwa razy dziennie przez trzy tygodnie. Wyniki oceniano za pomocą wskaźników EASI (Eczema Area and Severity Index) oraz IGADA (Investigator’s Global Atopic Dermatitis Assessment).
Wyniki skuteczności
W obu grupach zaobserwowano istotne zmniejszenie objawów już w pierwszym tygodniu. Po 3 tygodniach wskaźnik EASI zmniejszył się o 2,4 punktu w grupie stosującej krem z owsianką i o 2,1 w grupie stosującej krem barierowy. Pacjenci ocenili poprawę wyglądu skóry, nawilżenia i zmniejszenia swędzenia. Obie terapie były dobrze tolerowane, a działania niepożądane występowały sporadycznie.
Wnioski
Krem z 1% koloidalnej owsianki okazał się równie skuteczny co droższy krem recepturowy, oferując tańszą i łatwiej dostępną alternatywę. Regularne stosowanie może być kluczowe dla zarządzania AZS, szczególnie u dzieci gdzie problem suchych i wrażliwych skórek jest bardziej nasilony.
Podsumowanie
Owsianka, szczególnie w postaci koloidalnej, znajduje skuteczne zastosowanie w dbaniu o zdrowy stan skóry, ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, nawilżające i łagodzące. Zawiera związki takie jak avenantramidy, które zmniejszają świąd i zapalenie skóry. Badania wykazują, że owsianka jest skuteczna w leczeniu chorób takich jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca oraz podrażnienia. Jej regularne stosowanie poprawia kondycję skóry, redukując objawy suchości i zapalenia, przy jednoczesnym zmniejszeniu potrzeby stosowania leków farmakologicznych.
Źródła:
Oatmeal in dermatology: A brief review – Nader Pazyar, Reza Yaghoobi, Afshin Kazerouni, Amir Feily – Department of Dermatology, Jundishapur University of Medical Sciences – 2012:78:2;142-145
Journal of Dermatological Treatment – Toni Anne Lisante, Menas Kizoulis, Christopher Nuñez & Corey L. Hartman – Treatment, 34:1, 2241587